บทที่ ๑๐ ช่วงปฏิบัติธรรม

บทที่ ๑๐ ช่วงปฏิบัติธรรม - ขั้นที่ ๑-๒-๓

ปราณโอสถ กายรวมใจ กรรมฐานในวิถีมรรคาปฏิปทา

ชื่อเรื่อง ช่วง ปฏิบัติธรรม - ขั้นที่ ๑-๒-๓

แสดงธรรมวันที่ ๒ สิงหาคม ๒๕๖๖ บ่าย ณ.ศาลาปฏิบัติธรรม

----------------------

สาระสังเขป

สอนปฏิบัติธรรมขั้นที่ ๑ กายรวมใจ รู้อยู่เฉยๆ ไม่ต้องคิดอะไร ขั้นที่ ๒ คือ ผ่อนคลาย คนที่เข้าถึงขั้นที่ ๒ อย่างสมบูรณ์ มีผลพอๆ กับการนอนหลับสนิท เมื่อถึงขั้นที่ ๒ ผ่อนคลาย แล้วมีสิ่งหนึ่งที่ตามมา คือ ลมหายใจเราชัดเจน ขยับขึ้นขั้นที่ ๓ รู้ลม รู้ว่า ลมที่เข้าอยู่ รู้ว่า ลมที่ออกอยู่ ไม่ต้องบังคับลม

เนื้อหา

ลุกขึ้นยืน ปฏิบัติธรรมหน่อย เหมือนเดิม ยืนให้มั่นคง

๐ ขั้นที่ ๑ กายรวมใจ
รู้อยู่เฉยๆ
รู้อยู่ในกายตนเฉยๆ
เฉย ๆ นี่แม้กระทั่งลมหายใจ ถ้าทำให้เราไม่เฉย ก็อย่าไปสนใจมัน
-รู้อยู่เฉย ๆ รู้อยู่พร้อมเฉพาะภายในกายตนเฉย ๆ
              เราปล่อยให้ “จิต”เลื่อนลอยออกไปซุกซนอยู่ข้างนอก ไปตกระกำลำบาก ว้าวุ่น ทุรนทุราย ฟุ้งซ่าน ติดโรคร้าย รับเภทภัยสารพัด พอ “จิต”กลับเข้ามาก็สะบักสะบอม กระสับส่าย ทุกข์ทรมาน ซึมเศร้า ร้อนรุ่ม เสียหาย ทรุดโทรม อย่างนั้น เราก็อย่าออกไปข้างนอก ให้ “จิต”อยู่เฉพาะในบ้าน ในถ้ำ ในร่างกายเรา ให้รู้อยู่เฉยๆ ภายในกายนี้ อย่าให้หลุดรอดออกไปนอกกาย ไม่อย่างนั้นเดี๋ยวจะไปติดโรคร้ายกลับมาอีก
              ราคะโรค โทสะโรค โมหะโรค โลภะโรค โรคทั้งหลายที่เฝ้ารออยู่นอกกายนี้มีอยู่มากมาย
เราไปติดโรคร้ายกลับมา ก็พาเอาโรคเข้ามาภายในกายเรา ดูตัวอย่างหมอที่ส่งจิตออกไปข้างนอกจนทำร้ายตัวเอง
…..

รู้อยู่ภายในกาย
รู้อยู่เฉยๆ

-ไม่คิดอะไร ไม่ใคร่ครวญอะไร ไม่พิจารณาอะไร
-ไม่มีอดีต ไม่มีอนาคต
-รู้อยู่แต่ปัจจุบันในกาย
-ไม่ต้องปรุงแต่งอะไร
-ไม่ต้องเสริม เติม
…..

              พอ”จิต”เข้าไปรวมอยู่กับ”กาย” ทีนี้ เราจะรู้ถึงความขมึงทึงตึงเครียดของกล้ามเนื้อ ระบบประสาท เส้นเอ็น พังผืด ข้อต่อกระดูก เราจะรู้ว่า นี่ไม่ถูกต้อง พอไม่ถูกต้อง เราจะคลายมัน จะขยับเข้าสู่ ขั้นที่ ๒ คือ ผ่อนคลาย แต่ถ้าเมื่อใดที่ขั้นที่ ๑ ขั้นแรก เรายังทำไม่ได้ ยังรู้อยู่แต่ไม่เฉย เราจะไม่รู้เลยว่า ร่างกายเราตรงไหนมีปัญหา มีอุปสรรค ขมึงทึงตึงเครียด กล้ามเนื้อใบหน้า กล้ามเนื้อต้นคอ กล้ามเนื้อหัวไหล่ กล้ามเนื้อแขน ขา ฝ่ามือ นิ้วมือ นิ้วเท้า หน้าอก หลัง เราไม่รู้เลยว่า มันขมึงทึงตึงเครียดอย่างไร มันเกร็งจนกระทั่งกลายเป็นความเคยชินแบบไหน เราไม่รู้เลย ดังนั้น ถ้าเข้าไป รู้อยู่แล้วเฉยๆ จนกระทั่งมันนิ่งสนิท รวมเป็นหนึ่งเดียวกันได้ เราจะเห็นเลยว่าตรงไหนในร่างกายมีปัญหา
ทีนี้ มาถึงขั้นที่ ๒ คือ ผ่อนคลาย
              แต่ทำขั้นที่ ๑ ไม่ได้ ขั้นที่ ๒ ก็จะไม่ได้ ก็ต้องเดินแบกไป ยืนแบกไป แบกภาระของสังขารไป นั่งแบกไป นอนแบกไป ทีนี้หนักเข้าๆ ก็กลายเป็นโรค เป็นรังของโรคร้าย
เมื่อกดทับนานเข้า เกร็งมากๆ เข้า เครียดมากๆเข้า ตึงมากๆเข้า สุดท้ายกลายเป็นยึดโยง ผูกพันธนาการ กลายเป็นโรค เจ็บ ปวด เมื่อย จุก เสียด แน่น ตามมาเป็นพรวน
              พอ”เฉยๆ”แล้วจะมีอุปสรรคปรากฎขึ้น ปัญหาเกิดขึ้น หรือมีสิ่งเร้าเครื่องล่อมาแยกให้เราไม่เฉย มาจูง มาดึงให้เราตามไปดู นั่นคือ ลมหายใจ และความกระเพื่อมของร่างกายตามลมที่หายใจเข้าและหายใจออก อย่างนั้นก็ไม่เฉยแล้วถ้าเราไปตามดูมัน

สิ่งที่เราต้องการ คือ รู้อยู่เฉยๆ แม้ดูลมหายใจก็ไม่เฉยแล้ว
              เราต้องการดูกาย ดูทุกระบบภายในกายเรา รู้อยู่ทุกระบบภายในกายเรา
มีคำถามว่า ลมหายใจ ไม่ใช่กายหรือ เป็นกาย แต่เป็นกายภายนอก ไม่ใช่กายภายใน เพราะเป็นสิ่งที่นำเข้าจากข้างนอกเข้ามาข้างใน และเราต้องพ่นกลับคืนทิ้งออกไป แต่สิ่งที่เราต้องการดู คือ กายภายใน ที่อยู่ด้านใน แม้ที่สุด ระบบประสาทภายในร่างกาย ก็เรียกได้ว่า กายภายใน… กล้ามเนื้อ ระบบประสาท เส้นเอ็น พังผืด สมอง ข้อกระดูก ฝ่ามือ นิ้วมือ ฝ่าเท้า นิ้วเท้า รู้อยู่เฉยๆ พยายามทำให้ ความรู้ ตั้งมั่นอยู่เฉยๆ ต่อเนื่อง ยาวนาน
…..
๐ ขั้นที่ ๒ ผ่อนคลาย

ขยับขึ้นขั้นที่ ๒ ผ่อนคลาย
เฉย จนถึงคำว่า “ลหุตา” คือ ความเบาสบาย
ทีนี้ จะถึงขั้นผ่อนคลายได้โดยง่ายดาย
-ทำให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ระบบประสาทผ่อนคลาย เส้นเอ็น ข้อกระดูก พังผืด ข้อต่อ ผ่อนคลาย
-แม้ที่สุด จิตใจ อารมณ์ผ่อนคลาย ผ่อนคลายจิต ผ่อนคลายกาย ผ่อนคลายใจ ผ่อนคลายอารมณ์

กล้ามเนื้อใบหน้า สมอง ต้นคอ ไหล่ บ่า แขน ฝ่ามือ นิ้วมือ หน้าอก กล้ามเนื้อช่องท้อง ทุกอย่างผ่อนคลาย
…..
ขั้นตอนในการผ่อนคลาย มีคุณต่อร่างกายและจิตใจ สมอง ความรู้สึกนึกคิด คือ เปิดโอกาสให้ร่างกายได้พักอย่างจริงๆจังๆ
คนที่เข้าถึงขั้นที่ ๒ อย่างสมบูรณ์ มีผลพอๆ กับการนอนหลับสนิท บางทีบางครั้งดีกว่าการนอนหลับสนิทในคนบางคนด้วยซ้ำ เพราะบางคนนอนหลับแล้วทุรนทุราย
แต่ความผ่อนคลายไม่มีคำว่าทุรนทุราย เมื่อถึงขั้นที่ ๒ ผ่อนคลาย แล้วมีสิ่งหนึ่งที่ตามมา คือ ลมหายใจเราชัดเจน
……

๐ ขั้นที่ ๓ รู้ลม

ทีนี้ ขยับขึ้นขั้นที่ ๓ รู้ลม
รู้ว่า ลมที่เข้าอยู่
รู้ว่า ลมที่ออกอยู่
ไม่ต้องบังคับลม
…..

ปล่อยให้”ลมหายใจ”เป็นไปโดยธรรมชาติ เพียงแค่เรา
รู้ว่า เข้าอยู่
รู้ว่า ออกอยู่
…..

๐ จากขั้นที่ ๓ ขยับลงมาขั้นที่ ๒ ผ่อนคลาย
…….

ยกมือไหว้พระกรรมฐาน…ลงนั่ง

(กราบ)