ปราณโอสถ กายรวมใจ กรรมฐานในวิถีมรรคาปฏิปท เรื่อง งานภายนอก งานภายใน ช่วงที่ ๒ 

แสดงธรรมวันอาสาฬหบูชา เช้าวันที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๖๖  

สาระสังเขป

         วันอาสาฬหบูชา พระพุทธเจ้าทรงแสดงพระสัจธรรมในอริยสัจทั้ง ๔ ทุกข์ รู้เหตุเกิดทุกข์ รู้ทางดับทุกข์ รู้ข้อปฏิบัติให้ทุกข์นั้นดับลง ด้วยมรรคอันมีองค์ ๘ ประการ หลักสำคัญสุดคือมีความเห็นชอบหรือเห็นถูกต้องตามความเป็นจริง และมรรคข้ออื่นจะเกิดตามมา คือการเจรจาชอบ การงานชอบ เลี้ยงชีพชอบ ความเพียรชอบ สติชอบ สมาธิชอบ จงฝึกจิตให้มีอำนาจ มีพลัง มีตบะ บ่อย ๆ ทำงานภายนอกและงานภายในให้พร้อม งานภายนอกคือกิจกรรมที่ทำในชีวิตประจำวัน งานภายในคือการระวังรักษาจิตไม่ให้กระเพื่อมไปตามอารมณ์ต่างๆ เพื่อให้อยู่รอดในสถานการณ์ที่บีบคั้นทางกาย ทางวาจา ทางจิตใจ

เนื้อหา

วันอาสาฬหปุณมีดิถีเพ็ญ กลางเดือน ๘ เวียนมาบรรจบครบอีกวาระหนึ่ง เป็นวันสำคัญอย่างไร  ว่าจริงๆ แล้วผลผลิตของวันนี้คือ เราได้พระสงฆ์องค์แรกของโลก พระรัตนตรัยครบ ๓ ประการ พระธรรมคำสั่งสอนที่ล้ำค่าที่มนุษย์ พรหม มาร เทวดา ต่างพากันแซ่ซ้องร้องสรรเสริญว่า เป็นหนทางแห่งความหลุดพ้น ความพ้นทุกข์ได้แท้จริง เพราะมีพยานหลักฐาน คือพระอัญญาโกณฑัญญะท่านได้บรรลุธรรมเพราะการสดับตรับฟังพระธรรมเทศนา เป็นปฐมเทศนาครั้งแรกขององค์พระบรมศาสดา 

แม้เราเกิดไม่ทันในช่วงเวลาที่พระพุทธเจ้าทรงมีพระชนม์ชีพอยู่ เรามาเกิดในช่วงหลังๆ แต่ยังไม่เกิน ๕,๐๐๐ ปี ยังมีโอกาสจะสดับตรับฟัง พระสัจธรรมในอริยสัจทั้ง ๔ 

ทุกข์ รู้เหตุเกิดทุกข์ รู้ทางดับทุกข์ รู้ข้อปฏิบัติให้ทุกข์นั้นดับลง  
              ด้วยมรรคอันมีองค์ ๘ ประการ เริ่มต้นจากความเห็นชอบ เห็นถูกต้องตามความเป็นจริง 

หลักของมรรคมีองค์ ๘ สำคัญที่สุดคือ ข้อแรกความเห็นชอบ เห็นตรงถูกต้องตามความเป็นจริงพอเป็นผู้มีความเห็นชอบ ทีนี้จะง่าย.. การเจรจาชอบ การงานชอบ เลี้ยงชีพชอบ ความเพียรชอบ สติชอบ สมาธิชอบ จะตามมาอย่างชนิดที่เราเข้าใกล้ เข้าใจ เข้าถึง และแจ่มแจ้ง ชัดเจน 

แต่ถ้าเริ่มต้นจากความเห็นไม่ชอบ ต่อให้พยายามให้ตายสุดท้ายได้แต่น้ำ คว้าน้ำเหลวไป เหมือนกับเขียนวิมานในอากาศ ไม่ได้อะไรเหนื่อยเปล่า 

เพราะเริ่มความเห็นไม่ชอบ แม้แต่พระอริยเจ้าที่เป็นอสีติมหาสาวกหลายรูปที่สั่งสมอบรมบารมีมา จนสามารถเกิดทันพระบรมศาสดา ถ้าเมื่อใดที่ความเห็นไม่ชอบเกิดขึ้น แทรกเข้ามา ปฏิบัติธรรมให้ตายก็ไม่บรรลุธรรม อย่างเช่น พระโสณโกฬิวิสเถระ เพราะทำความเห็นไม่ชอบ 

๐ เห็นอย่างไรเห็นไม่ชอบ คือทำความเพียรตึงเกินไป 

คนที่ไม่มีตบะ ไม่มีอำนาจทางจิต จะโดนหลอกล่อ ชักจูง ชักชวน เชิญชวน ครอบงำได้ง่าย ถ้าเมื่อใดที่เรามีอำนาจ มีพลัง มีตบะในจิต ให้ง่วงให้ตาย คือร่างกายไม่ไหว จะแย่ เราสามารถประคับประคองบังคับบัญชาให้ร่างกายดำรงอยู่ได้ในขณะหนึ่ง ๆ โดยไม่เพลี่ยงพล้ำ ไม่พ่ายแพ้ 

ให้มีสถานการณ์มาบีบคั้นขนาดไหน ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย แต่ใจเรารักษาความเที่ยงตรง ไม่ว่อกแว่ก ไม่หวั่นไหว นั่นแสดงว่าท่านผู้นั้นเป็นผู้มีอำนาจ มีพลัง มีตบะ มีจิตตานุภาพ มีอานุภาพทางจิต 

๐ ฝึกจิตให้มีอำนาจ มีพลัง มีตบะ บ่อย ๆ 

แล้วทำอย่างไร คาถาเทพรัญจวน สวดทั้งวันได้ลูก นึกอะไรก็สวด “ข้าพเจ้าขออุทิศส่วนกุศลนี้ให้แก่คุณบิดาและมารดา” ไม่ต้องเอายาว ก็เอาสั้นๆ รวบรัดตัดใจความ  “คุณครูอุปัชฌาย์ อาจารย์ ปู่ ย่า ตา ยาย ลุง ป้า น้า อา ญาติสนิทมิตรสหาย เพื่อนฝูง เจ้ากรรมนายเวร ทั้งหลาย ท่านผู้มีคุณทั้งปวง” เดินก็ท่อง นั่งก็ท่อง นอนก็ท่อง กูทำของกูอย่างนี้  อะไรก็ว่าไป 

อย่าให้ใจตกอยู่ในอำนาจการครอบงำของกามคุณทั้ง ๕ คือ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส เราจึงจะกลายเป็นผู้มีตบะ มีอำนาจ มีเดช มีศักดา สามารถควบคุมธาตุทั้ง ๔ ภายในกายและนอกกายได้อย่างสม่ำเสมอ ถูกต้อง ชอบธรรม 

ฝึกได้ลูก ไม่ใช่ฝึกไม่ได้ 

มนุษย์เป็นผู้ฝึก 

มนุษย์เป็นผู้ฝึกอยู่แล้ว เขาให้เราเกิดมาเพื่อให้เราฝึก เราเกิดมาเพื่อต้องการฝึก ถ้าเกิดมาแล้วไม่ฝึก ไม่ศึกษา ไม่สั่งสม ไม่อบรมจะเป็นมนุษย์ที่ดีได้อย่างไร 

วัว ควาย เขายังเอามาฝึกใช้งานได้ หมู หมา กา ไก่ ช้าง ม้า เขาฝึกได้ เราเป็นมนุษย์แล้วฝึกไม่ได้จะเป็นอะไร ไม่แย่ยิ่งกว่าเดรัจฉานอีกหรือ ไม่ได้ แล้วใครมาฝึกให้เรา คนอื่นฝึกเราไม่เท่าเราฝึกตัวเราเอง 

๐ งานมี ๒ อย่าง งานภายนอก และงานภายใน  

งานภายนอก หาอยู่หากิน ทำกิจกรรม ปัดกวาดเช็ดถู แต่มีอีกงานหนึ่งที่เราไม่เคยจะทำและตกงานนี้ตลอด คือ งานภายใน 

มันจะไม่กลายเป็น ชีวิตและการงานเพื่อความเบิกบาน ขึ้นมาได้เลยถ้าตราบใดที่เราตกงานภายใน 

๐ งานภายในของเรา ทำอะไร 

ระมัดระวังรักษาจิตไม่ให้กระเพื่อมตามตาเห็นรูป 

หูฟังเสียง จมูกได้กลิ่น ลิ้นรับรส กายถูกต้องสัมผัส และอารมณ์ที่เข้ามาครอบงำจิตใจ 

ถ้าเราไม่ระมัดระวัง กลายเป็นบื้อ บ้า ใบ้ 

งานภายนอกเมื่อทำเต็มที่ทุ่มเทแล้วผิดหวัง งานภายในไม่ได้ทำ ไม่มีวัคซีนป้องกันความผิดหวัง สุดท้ายล้มละลายในอารมณ์ จิตใจเศร้าหมอง ขุ่นมัว ทุกข์ระทม สุดท้ายแสดงกิริยาวิกลวิการ วิปริตออกมาทางกาย เพราะโทษฐานปฏิเสธงานภายใน และเป็นอย่างนี้สำหรับคนตกงานภายใน ต้องรับผลอย่างนี้ ไม่จำเป็นต้องอาชีพใดอาชีพหนึ่ง  

ยิ่งเป็นอาชีพที่รับภาระมากที่สุด แล้วปฏิเสธงานภายในมากที่สุด เราจะเห็นความวิกลวิการ วิปริตทางกายมากที่สุด เพราะแรงผลัก แรงขับ แรงเคลื่อน แรงกดทับมีมาก เมื่อรับภาระมาก ทุกย่างก้าวเป็นความรอดของมนุษย์ด้วยกัน ต้องรับภาระ ต้องแบกรับสารพัดเรื่องที่ถาโถมเข้ามา และงานภายในอับเฉา จิตใจว้าวุ่น ร้อนรุ่ม ทุรนทุราย สงบ สันติไม่ได้ หาความเยือกเย็น ผ่อนคลายโปร่งเบาสบายไม่ได้  

เพราะไม่รู้วิธีว่าจะหยิบแล้ววางอย่างไร   

หยิบแล้ววาง วางแล้วว่าง ดับแล้วเย็น เขาทำกันอย่างไร 

สุดท้าย งานภายนอกมาทับถมกลายเป็นวิปริต นี่โทษฐานจากคนที่ตกงานภายใน ปฏิเสธงานภายใน มึงเคยเห็นกูหวาดหวั่นต่อสถานการณ์ที่บีบคั้นมั้ย เพราะกูไม่ได้เป็นคนตกงานภายใน 

กูพยายามทำงานภายในอย่างระมัดระวัง อย่างดียิ่ง อย่างพยายาม  
              ทำให้งานภายในสม่ำเสมอเท่าเทียมกับลมหายใจที่เข้าและออก 

อย่าปล่อยให้ตัวเองกลายเป็นทาส เพราะความตกงานภายใน.. ต้องใช้คำว่า ตกงานภายใน 

พอตกงานภายใน แล้วจะเป็นอย่างไร ตกเป็นทาสของตาเห็นรูป หูฟังเสียง จมูกได้กลิ่น ลิ้นรับรส กายถูกต้องสัมผัส อารมณ์ที่ครอบงำจิตใจก็กลายเป็นทาสไปหมด แล้วเราจะอยู่อย่างไร 

คนที่ไม่ตกงานภายใน เขาจะมองโลกตามความเป็นจริง และเป็นประโยชน์สูงประหยัดสุด ในการมอง วินิจฉัยใคร่ครวญพินิจพิจารณาในการทำ พูด คิดไม่ผิดพลาด ไม่บกพร่อง ไม่เสียหาย 

๐ งานภายในจึงเป็นความจำเป็นในการอยู่รอด  

เราจะอยู่กับสถานการณ์ปัจจุบันนี้อย่างไรอย่างที่ไม่ถูกครอบงำ ตรงนี้ต่างหากเล่าที่เราต้องมานั่งคิด นั่งคุย นั่งพูดกัน เราจะอยู่รอดในสถานการณ์ที่บีบคั้นทางกาย ทางวาจา ทางจิตใจ ทางสิ่งแวดล้อม ทางการเมือง ทางเศรษฐกิจ ทางสังคม ทางสภาวะแวดล้อมอย่างไรที่เราจะรอดได้ ต้องคร่ำเคร่ง เร่งมาศึกษา สั่งสม อบรม 

งานภายนอก เราเตรียมพร้อมจะรับสถานการณ์หรือยัง ในตุ่มมีข้าวสารมั้ย ในกระเป๋ามีเงินมั้ย ข้าวของเครื่องใช้พร้อมสรรพที่เตรียมจะอยู่รอด อยู่ยาวมั้ย 

งานภายใน เราพร้อมจะเผชิญต่อสถานการณ์ สิ่งแวดล้อมรอบกายที่จะบีบคั้น ทำให้เราต้องเผชิญทุกข์ อับเฉา เดือดร้อน ทุรนทุราย วุ่นวาย จากตาเห็น หูฟัง จมูกดม ลิ้นรับ กายสัมผัส และอารมณ์ที่ถั่งโถมเข้ามา ทั้งสูญเสีย ทั้งผิดหวัง ซึมเศร้า หวาดกลัว สะดุ้งผวา เราจะกลายเป็นตัวอะไรไปล่ะถ้าเราตกงานภายใน ไม่ต้องโดนนิวเคลียร์ตาย มึงตายตั้งแต่เริ่มแล้ว เพราะตกงานภายใน ล้มละลาย ซึมเศร้า 

ถ้ามีงานภายในทำอย่างต่อเนื่อง ที่ลงทุนไปไม่ได้กำไรตัวเลข กำไรการงาน อย่างน้อยกูก็ได้ทำ คิดเป็นอย่างนี้ถือว่า ไม่ตกงานภายใน  ถ้าคิดไม่เป็น หมดแล้วหมดเนื้อหมดตัว ไม่เหลืออะไรยังไงอย่างน้อยมึงมีเสื้อผ้าใส่ คนมีงานภายใน เขาคิดได้ คิดเป็น 

ท่านอัญญาโกณฑัญญะ ฟังอริยสัจ ๔ ท่านบรรลุธรรม วันนี้ กูไม่ได้หวังว่ามึงจะบรรลุธรรมเพราะมึงฟังการงานภายนอกและภายในหรอก แต่กูหวังว่ามึงจะเอาสิ่งที่ฟังนี่ไปใช้บูรณาการในการดำเนินชีวิตว่า เราจะอยู่กับมันอย่างไรกับสิ่งแวดล้อมที่บีบคั้นขนาดนี้ 

๐ ช่วยกันสืบทอดอายุขัยพระศาสนา  
              ขออนุโมทนาลูกหลานทุกคนนะลูกที่มาร่วมกันทำประโยชน์ตนให้เกิดขึ้น และก็ส่งเสริมประโยชน์ท่านในทางอ้อม แต่อยากให้ทำทางตรงด้วย คือ สืบทอดอายุขัยพระพุทธศาสนา เป็นเรื่องที่น่าห่วง หลวงปู่ห่วงมากกับเรื่องนี้ เพราะว่านับวันวัดยิ่งร้างขึ้นเรื่อย ๆ คนบวชน้อยลง ๆ เรื่อย ๆ 

ธรรมะพระพุทธเจ้าดี แต่ไม่มีใครสืบทอดเรียนรู้ศึกษา ไม่มีใครนำพาไปเผยแพร่ แล้วจะทำอย่างไร ก็ดีแต่อยู่ในตำราและในตู้พระไตรปิฏก สุดท้ายจะอยู่นานมั้ย ตำรากับตู้พระไตรปิฏก เดี๋ยวไฟไหม้ น้ำท่วม ปลวกกิน แล้วจะเหลืออะไร ๕,๐๐๐ ปีที่เขาทำนายกันเอาไว้ จะเหลือมั้ย หลวงปู่ว่าไม่เหลือหรอก ไม่ถึง ๕,๐๐๐ ปีหรอก วัดอ้อน้อยจะเหลือมั้ย เหลือกูคนเดียว พวกมึงไม่เหลือหรอก 

ฝากลูกหลานเอาไว้ให้ช่วยกันรับผิดชอบ ภาระหน้าที่นี้ไม่ใช่ของหลวงปู่องค์เดียวลูก ไม่ใช่ของใครคนใดคนหนึ่ง ..ของทุกคนที่เป็นพุทธบริษัทจำกัดที่ต้องรับภาระ ทำประโยชน์ตนและประโยชน์ท่านให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาท 

เราประมาทกันเกินไปในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมา จนกลายเป็นความตีบตันของพระธรรมวินัยและพระพุทธศาสนา จนเกิดวัดร้างเป็นร้อย ๆ วัดในเวลานี้ เพราะเราไม่ทำหน้าที่ เราไม่ยังประโยชน์ตน ไม่ยังประโยชน์ท่านให้ถึงพร้อม เราไม่ช่วยเหลือที่จะสืบทอดอายุขัยพระพุทธศาสนา การสืบทอดมีหลักอยู่ อันดับต้นเรียกว่า ศาสนทายาท ศาสนธรรม และศาสนวัตถุ 

เวลานี้ศาสนวัตถุ เราไม่ได้ให้ความสำคัญ ศาสนทายาท ยิ่งไม่ใส่ใจ ศาสนธรรม ยิ่งไม่ศึกษาเล่าเรียน มันตีบตันไปหมด มัวแต่สนใจศาสนสงเคราะห์ หลวงพ่ออยากได้อะไร ถวาย  
พอ บ่นมากพอสมควรแล้ว เดี๋ยวจะไปฉันข้าว 

ขอให้ทุกท่านสำเร็จประโยชน์ สมปรารถนา รุ่งเรือง เจริญด้วยอานุภาพแห่งบุญฤทธิ์ที่ข้าฯได้บำเพ็ญมาแต่อดีตชาติ ปัจจุบันชาติ และจะมีต่อไปในอนาคต ข้าแต่เทพเจ้าทั้งหลายทั้งหมื่นโลกธาตุ จงรับรู้ด้วยญาณวิถี จงช่วยเหลือ เกื้อกูล อนุเคราะห์ การุณย์ต่อลูกหลานของข้าฯ ผู้มาและไป ด้วยความสวัสดีมีชัย ให้ปราศจากทุกข์ ปราศจากโศก ปราศจากโรค ปราศจากภัย และ ปราศจากอันตรายทั้งปวง ขอจงพลันสำเร็จ รุ่งเรือง เจริญ สมปรารถนา ให้เจริญในธรรมของพระบรมศาสดา คิดและหวังสิ่งใด จงพลันสำเร็จ ๆ ทุกท่านทุกคนเทอญ   

ธรรมะรักษาลูก เจริญธรรม

แหล่งข้อมูล

มูลนิธิธรรมอิสระ.  (๒๕๖๗).  งานภายนอก งานภายใน ใน    ปราณโอสถ กายรวมใจ กรรมฐานในวิถีมรรคาปฏิปทา, (น.๑๓๐ - ๑๓๗).  นครปฐม: มูลนิธิ.

หลวงปู่พุทธะอิสระแสดงธรรมเนื่องในวันอาสาฬหบูชา ช่วงเช้า ๑ สิงหาคม ๒๕๖๖, สืบค้น ๓ กันยายน ๒๕๖๗ จาก https://www.youtube.com/watch?v=DlxzdcA3Wk8

บทความอื่นๆ