ปราณโอสถ กายรวมใจ รักษาใจไม่ให้กระเพื่อม

ชื่อเรื่อง สรุปย่อวิชาปราณโอสถ

สาระสังเขป

         สรุปการฝึกปราณโอสถ ปราณโอสถ คือ วิชาที่บรรดาเหล่าพระโพธิสัตว์ใช้อบรมสั่งสอน สืบต่อเพื่อฝึกหัดปฏิบัติ ใช้รักษาธาตุขันธ์ให้แข็งแรงทั้งกายและจิตใจ การฝึกมีห้าขั้นตอน   ขั้น ๑ กายรวมใจ ขั้นที่ ๒ ผ่อนคลาย ขั้นที่ ๓  รู้ลม ขั้นที่ ๔ ตามดูลม  และขั้น ๕  เข้าสู่นิมิต  วิธีการแปลงวิชาปราณโอสถมาเป็นการเจริญวิปัสสนา วิถีจิต  

เนื้อหา

ปราณโอสถคืออะไร

ปราณโอสถ คือ วิชาที่บรรดาเหล่าพระโพธิสัตว์ใช้อบรมสั่งสอน สืบต่อ ส่งมอบให้กับบรรดาท่านผู้เป็นหน่อเนื้อพุทธางกูร เพื่อฝึกหัดปฏิบัติ ใช้รักษาธาตุขันธ์ให้แข็งแรงทั้งกายและจิตใจด้วยมุ่งหมายจะดำรงอยู่เพื่อสั่งสมทศบารมีทั้ง ๑๐ ให้บริบูรณ์ 

ปราณโอสถฝึกอย่างไร   

ขั้นที่ ๑   บุพกิจเบื้องต้นของวิชาปราณโอสถต้องเริ่มด้วย กายรวมใจ อย่างแนบแน่น ยั่งยืน   

ขั้นที่ ๒   ผ่อนคลาย ทำให้กล้ามเนื้อและอวัยวะทุกส่วนในร่างกาย และจิตใจผ่อนคลาย   

ขั้นที่ ๓   รู้ลมหายใจ เข้าและออกอย่างจับจ้อง จริงจัง   

ขั้นที่ ๔   ตามดูลม ตามจุดต่าง ๆ   

ขั้นที่ ๕   เข้าสู่นิมิต เห็นลมเดินตามท่อ 

------------------------------------- 
 
ขั้น ๑ กายรวมใจ

ให้ "ใจ" ไปตั้งอยู่ ตามจุดต่างๆ ในร่างกาย   

ให้จิตกับกายรวมกัน เรียกว่า กายรวมใจ   
 

ไล่ไปเรื่อยตั้งแต่กลางกระหม่อม กะโหลกศีรษะด้านหลัง   ใจอยู่ที่ต้นคอด้านหลัง  อยู่ที่บ่า อยู่ที่หัวไหล่ ๒ ข้าง  ใจอยู่ที่แขนด้านบน ๒ ข้าง ใจอยู่ที่ข้อศอก ๒ ข้าง ใจอยู่ที่ท่อนแขนด้านล่าง ๒ ข้าง    
ใจอยู่ที่ข้อมือ ๒ ข้าง ใจอยู่ที่ฝ่ามือ ๒ ข้าง ใจอยู่ที่นิ้วทั้ง ๑๐   

 --------------- 

ใจอยู่ที่หลังมือ ข้อมือ ท่อนแขน ข้อศอก ท่อนแขนด้านบน   ไหล่ ๒ ข้าง บ่า สะบัก ๒ ข้าง แผ่นหลัง ลงไปที่สะโพกก้น   ท่อนขาด้านบน ข้อพับ หัวเข่า      ท่อนขาด้านล่าง ข้อเท้า ส้นเท้า ฝ่าเท้า ๒ ข้าง นิ้วเท้าทั้ง ๑๐     

------------------ 

หลังเท้า ข้อเท้า หน้าแข้ง หัวเข่า ท่อนขาด้านบน     เอว ท้องน้อย ใต้สะดือ เหนือสะดือ ช่องท้อง ซี่โครง ลิ้นปี่ ทรวงอก ไหปลาร้า ลำคอ    กรามซ้าย-ขวา คาง ริมฝีปากบน กระพุ้งแก้ม จมูก เบ้าตา โหนกคิ้ว หว่างคิ้ว หน้าผาก กลางกระหม่อม  สำรวจดูให้ชัด แล้วผ่อนคลาย  

--------------- 
สรุปขั้นที่ ๑
 

- วิธีรวมกายรวมใจ คือ สำรวจตั้งแต่หัวจรดปลายเท้าให้ชัดเจน   

-ไล่ย้อนขึ้น-ย้อนลงๆ ให้ช่ำชอง เชี่ยวชาญ ชำนาญจน "จิต"ตั้งมั่นอยู่ใน"กาย"โดยรวมทั้งหมด ไปทีละจุด ช้าๆ ขัดๆ   

- ประคองจิตไว้อย่าให้กระเพื่อม ตั้งมั่น  รู้อยู่เฉพาะภายในกาย  
 
- รักษาจิตอย่าให้หลุดออกนอกกาย "จิตรวมกาย" แบบไม่มีงานทำ แบบเฉยๆ ว่างๆ  ไม่ต้องคิดอะไร  รู้อยู่ ภายในกาย (ยืน เดิน นั่ง นอน)   
 

------------- 
 
ขั้นที่ ๒ ผ่อนคลาย 

ผ่อนคลาย ระบบประสาท สมอง ระบบกล้ามเนื้อ  
ผ่อนคลาย ข้อกระดูก เส้นเอ็น พังผืด   
ผ่อนคลายอารมณ์ จิตใจ   
ทำทุกอย่าง ผ่อนคลาย โดยไม่ต้องออกจาก กาย   
 
 

-อยู่กับความผ่อนคลายโดยไม่มีความคิดใดๆ เข้ามาแทรก  

สำรวจดูตั้งแต่หัวจรดปลายเท้า ตรงไหนขมึงทึงตึงเครียด  

โดยภาพรวมต้องผ่อนคลายตั้งแต่หัวจรดปลายเท้า  
 

-ผ่อนคลาย เราจะรู้ได้อย่างไร  เมื่อใดที่เรารับรู้ได้ว่า  
สมองของเราโล่ง  อารมณ์ ว่าง  จิตใจวาง  
เกิดลหุตา คือ ความเบาสบาย  
นั่นแหละเรียกว่าเราเข้าถึงกระบวนการผ่อนคลาย 
 

-ปราณโอสถที่แท้จริง  ยิ่งอยู่กับความผ่อนคลายได้นานเท่าไหร่  ปราณสะอาด ที่ไม่เร้าร้อนที่ไม่ทิ่มแทง ไม่เสียดแทงจะเกิดมากขึ้น จึงจะเป็นปราณโอสถที่แท้จริง 

 -อยู่กับความผ่อนคลายให้นานที่สุดโดยไม่ปรากฏอาการถีนมิธะ ความง่วงเหงาหาวนอน 

------- 

ขั้นที่ ๓  รู้ลม

ดูที่ลม รู้อยู่ แค่ปลายจมูกกับกองลมที่เข้าและออก   

ลมเข้าอยู่.. รู้   ลมออกอยู่ .. รู้   

เข้ายาว.. รู้      ออกสั้น.. รู้   

เข้าสั้น.. รู้        ออกยาว.. รู้   

ยังไม่ตามดูลม รู้แค่ลมเข้าและออกเฉยๆ 

- สามารถทำขั้นที่ ๑-๓  (กายรวมใจ และผ่อนคลาย รู้ลม) ทีละขั้นตอนให้ชัดเจน  แนบแน่น ตั้งมั่น เกิดพลัง 

-เมื่อเห็นลมที่เข้าและออกชัดเจน ไม่ซัดส่าย ไม่ขาดเกิน  ขยับขึ้นขั้นที่ ๔   

ขั้นที่ ๔ ตามดูลม  

ตามดูลมหายใจเข้าและออกผ่านจุดต่าง ๆ ของร่างกาย  

-กระบวนการหายใจดังกล่าวมานี้ หากไม่มีกายรวมใจ ไม่เข้าถึงความผ่อนคลายให้ชำนาญแต่เบื้องต้น ไม่ทำความรู้จักลมหายใจของตนให้ถ่องแท้ ชัดเจนแล้ว พอมาถึงขั้นตามดูลมจะทำไม่ได้ หรือได้ก็จะเหนื่อยมาก   

-ตามดูลมหายใจเข้าและออกผ่านตามจุดต่างๆ ดังกล่าวของร่างกาย จนคล่องแคล่ว ชำนาญ อย่างผ่อนคลายแล้ว ก็เริ่ม เดินลมย้อนกลับเข้าปาก   

- ฝึกจนหายใจเข้าและออกทั้งเดินหน้าและย้อนกลับจนช่ำชอง เชี่ยวชาญ ชำนาญ     

ขั้น ๕  เข้าสู่นิมิต 

๐ สังเกตตามดูแต่ละจุดที่ลมผ่านให้ชัดเจน  
ไม่ต้องไปสนใจ ใส่ใจต่ออาการใดๆ หรือสภาพใดๆ ที่เกิดขึ้น   

ตามดู ตามสังเกตแต่ละจุดเฉพาะที่ลมผ่านเท่านั้น 

( ฝึกขั้น ๑-๔ แต่ละขั้นให้สมบูรณ์ แจ่มแจ้ง ชัดเจนก่อน จนกระทั่งเราสามารถควบคุม "ลม" ให้ได้ก่อน สำคัญที่สุด  ถ้าคุม"ลม"ไม่ได้.. "นิมิต" ที่เห็นก็เหมือนกับพยับแดดที่เกิดแล้วดับ ไม่คงที่ จะไม่เป็นพลัง ไม่เป็นปราณ ) 

-เห็นนิมิตในลมที่เดินตามจุดสำคัญของร่างกายตามกระบวนการ   

- ทำต่อไปให้ลมกระจายไปทั่วข้อกระดูกทุกข้อ นั่นแหละคือ ขั้นที่ ๕ ขั้นเข้าสู่นิมิต   

- ให้จำแนก "ลม" ให้ไปสู่ไขกระดูกทุกข้อ เซลล์กระดูกทุกเซลล์ให้ได้ จึงจะครบกระบวนการของขั้นที่ ๕  

-ที่จริงคำว่าเข้าสู่นิมิต ไม่ต้องมีคำสอน  ทำขั้นแรกจนถึงขั้นที่ ๔ ให้สมบูรณ์ แล้วเดี๋ยวขั้นที่ ๕ จะปรากฏขึ้นเอง    

--------------- 

๐ วิธีการแปลงวิชาปราณโอสถมาเป็นการเจริญวิปัสสนา วิถีจิต  

วิธีจะเข้าสู่วิปัสสนา  

มีหลักอยู่ว่า วาง ว่าง ดับ เย็น  หลังจากทำขั้นที่ ๒ ผ่อนคลาย ก่อนขั้นรู้ลม   

ดูว่า : 

จิต มีกุศลหรืออกุศล  

จิต มีบุญหรือมีบาป  

จิต มีราคะหรือไม่มีราคะ  

จิต มีโทสะหรือไม่มีโทสะ 
 
หรือมีอารมณ์ใด ๆ แฝงอยู่หรือไม่ 

รักษาความสงบจิตที่ไม่กระเพื่อม เคลื่อนไหวกายอย่างอิสระ ไม่ถูกอารมณ์ใดๆ ครอบงำได้  

ยืนก็เป็นอิสระ นั่งก็เป็นอิสระ นอนก็เป็นอิสระ เดินก็เป็นอิสระ  

จิตสะอาด  “สงบ"อย่างเป็นผู้ตื่นรู้ ไม่ใช่สงบแล้วไม่รู้   

แหล่งข้อมูล

หลวงปู่พุทธะอิสระ.  (๒๕๖๖).  สรุปย่อวิชาปราณโอสถใน ปราณโอสถ: กายรวมใจ รักษาใจไม่ให้กระเพื่อม,

(น.๒๙๑ - ๒๙๙). นครปฐม: มูลนิธิธรรมอิสระ.

หลวงปู่พุทธะอิสระ เจริญพุทธมนต์ และปฏิบัติธรรม ช่วงเย็น วันเฉลิมพระชนมพรรษาฯ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๕,

สืบค้น เมษายน ๒๕๖๗ จาก https://www.facebook.com/issaradham/videos/1547664292413949

บทความอื่นๆ