ปุจฉา : จะรบกวนถามว่า  อบรมสมถกรรมฐาน   กับ  อบรมกรรมฐาน ต่างกันยังงัย แล้ว ถ้าไปวัด ต้องอบรม สมถกรรมฐานก่อน ค่อยอบรม กรรมฐานหรือเปล่าค่ะ

วิสัชนา : สมถกรรมฐาน  คือ  การเพ่งจิตให้แน่วแน่จนเป็นสมาธิ  ลุเข้าสู่องค์ณาน  อารมณ์ของสมถกรรมฐานขั้นสูงสุดคือ  หินก้อนหนึ่ง  ส่วนคำว่า วิปัสสนากรรมฐาน คือ การตรึก วิเคราะห์  พิจารณาในความไม่เที่ยงเป็นทุกข์  เกิดขึ้น  ตั้งอยู่  และดับไป  จนเกิดความเบื่อหน่าย  คลายจากอุปาทานในขันธ์ทั้งห้า  ลุถึงปัญญามองเห็นตามความจริงของชีวิต  เรียกว่า  เข้าใจ  รู้จัก วางและว่าง  จนดับและเย็น  อารมณ์ของวิปัสสนากรรมฐานมีสภาพคล้ายกับอากาศที่ซึมสิงไปในทุกอนูของบรรยากาศ

ส่วนคำว่ากรรมฐาน  คงต้องแยกแปลทีละตัว  กรรม แปลว่า  การกระทำ  ฐาน คือ ที่ตั้ง  เมื่อรวมคำว่า กรรมฐาน  แปลว่า การทำการงานอันมีที่ตั้งอันมั่นคง

พุทธะอิสระ