อธิบายคำว่า จิต หมายถึง ธรรมชาติแห่งการรับอารมณ์ จำอารมณ์ คิดอารมณ์ รู้ในอารมณ์ เป็นอารมณ์ที่มาจากทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย และทางจิตที่ปรุงแต่งขึ้น
อธิบายคำว่า ปราศจาก หมายถึง ไม่มี ไม่ปรากฏ ไม่ดำรงอยู่
อธิบายคำว่า ธุลี หมายถึง ขยะ สิ่งปฏิกูล ฝุ่นละออง ผงธุลีอย่างละเอียดที่ตามองไม่เห็น แต่ยังสามารถสัมผัสรับรู้ได้ด้วยใจ ในที่นี้หมายถึงอวิชชาความไม่รู้
อธิบายคำว่า จิตที่ปราศจากธุลี หมายถึง จิตที่มีสติปัญญากำกับ ควบคุม ไม่ให้รับ ไม่ให้จำ ไม่ให้คิด มีแต่จิตรู้พร้อมทั้งรู้อยู่ว่าจิตนี้มีปัญญา เป็นแสงสว่างแห่งจิต อวิชชาหรือธุลีใดๆ ก็มิอาจเข้ามาครอบงำตั้งอยู่ได้ ด้วยอำนาจแห่งปัญญา
สรุปความว่า ธุลีทั้งหลายล้วนกำเนิดก่อเกิดมาจากอวิชชา ความโง่ ความไม่รู้ ความไม่แจ่มชัด ความระแวงสงสัย ความไม่เข้าใจจริง
รวมความว่า จิตของผู้ใดมีปัญญาตั้งมั่นรู้ชัด รู้จริง คือจิตที่ปราศจากธุลี
เอตัมมังคะละมุตตะมัง ข้อนี้เป็นมงคลอันสูงสุด
พุทธะอิสระ
