ห้องสมุดธรรมอิสระ

วันนี้จึงขอยกสาเหตุที่ทำให้จิตรับ จิตจำ จิตรู้ จิตคิด อย่างไรถึงจะ
มีแต่สุข ไม่มีทุกข์
มีแต่บุญ ไม่มีบาป
มีแต่กุศล ไม่มีอกุศล
มีแต่ดี ไม่มีชั่ว
มีแต่สุคติภพ ไม่มีทุคติภพ

มาให้ท่านทั้งหลายเรียนรู้ศึกษากันต่อไป

วันนี้เรามาทำความเข้าใจ ใส่ใจอย่างแยบคาย ในเจตสิกเครื่องปรุงจิตจนเป็นอารมณ์ที่ปรากฏในปัจจุบัน ด้วยการให้ความใส่ใจ จดจ่อ จับจ้อง จริงจัง ให้แจ่มชัดต่อเจตสิกที่ปรากฏแก่จิต

คราใดที่อารมณ์ที่ดีงามเกิดขึ้น เป็นกุศลจิต ถือว่าเป็นการสร้างสุคติภพในขณะจิตนั้น เรียกว่า โยนิโสมนสิการ การพิจารณาด้วยอุบายอันแยบคาย

คราใดที่ไม่มีความใส่ใจอย่างจริงจัง จับจ้อง ต่ออารมณ์ที่ปรากฏแก่จิตแล้ว จะทำให้เกิดอารมณ์ที่ชั่ว จิตที่ผิดบาปอกุศล จนสร้างทุคติภพในขณะจิตนั้น เรียกว่าอโยนิโสมนสิการ ไม่พิจารณาด้วยอุบายอันแยบคาย

สาเหตุที่ทำให้เกิด โยนิโสมนสิการ จำเป็นต้องมีต้นทุนเก่าเป็นเครื่องส่งเสริมคือ

- เพราะเคยทำบุญมาดีแล้วแต่ปางก่อน

- เคยอยู่ในสถานที่ๆ มีสัปบุรุษ ผู้รู้ ผู้มีปัญญา มาแต่กาลก่อน

- เคยคบหาสมาคมกับสัปบุรุษ ผู้รู้ ผู้มีปัญญา มาแต่กาลก่อน

- เคยสดับฟังธรรมของสัปบุรุษ ที่คบหามาแต่กาลก่อน

เหล่านี้เป็นเหตุให้ตั้งตนตั้งจิตไว้ในอารมณ์ที่ชอบตามทำนองคลองธรรม

สรุปรวมความว่า การจักบังเกิดสัมมาทิฐิ สติปัญญา ความคิดโดยแยบคาย จนบังเกิดสุคติภพได้ในทุกขณะจิต จะต้องสั่งสมอบรมบุญกุศลสติปัญญามาแล้วแต่ปางก่อนด้วย

หากไม่มีการสั่งสมสัมมาทิฐิ สติปัญญา บุญกุศล มาแต่ปางก่อนๆ ก็ยากนักที่จักบังเกิดเจตสิกในส่วนที่เป็นโยนิโสมนสิการ ที่เป็นเหตุให้บังเกิดสุคติจิตสุคติภพได้ในขณะจิตหนึ่งๆ

พุทธะอิสระ