วิสัชนา เครื่องหมายสวัสดิกะ โบราณเนิ่นนานมาก่อนยุคประวัติศาสตร์ มนุษย์ยุคแรก ๆ เขาใช้เป็นรูป + แทนดวงอาทิตย์ ซึ่งหมายถึง พลัง อำนาจ แสงสว่าง ยุคต่อมา มนุษย์ก็นำรูปกากบาทมาใช้แทนเทพเจ้าสูงสุด เช่น ในศาสนาพราหมณ์ เราจะเห็นสวัสดิกะ ที่พัฒนาเป็นรูป สวัสดิกะอย่างทุกวันนี้ อยู่ที่หน้าผากหรือหน้าอกแทนรูปเคารพสูงสุด และต่อมา เมื่อมีศาสนาพุทธเกิดขึ้น เมื่อพระพุทธธรรมได้รับการยอมรับมากขึ้น และหลังจากพระพุทธเจ้านิพพานไปแล้ว ผู้คนเมื่อระลึกถึงพระพุทธเจ้าก็จักใช้ต้นโพธิ์เป็นสัญลักษณ์ นึกถึงพระธรรมก็ใช้รูปสวัสดิกะหรือกงล้อเกวียน นึกถึงพระสงฆ์ก็ใช้รูปกวางหมอบ ซึ่งสัญลักษณ์เหล่านี้เกิดขึ้นในเวลาที่ยังไม่มีการปั้นรูปเคารพใด ๆ แม้พระพุทธรูปก็ไม่มี กาลต่อม เมื่อมีการปั้นและหล่อพระพุทธรูปขึ้น บางที่ก็ยังไม่วายที่จะใส่รูปสวัสดิกะลงในพระหัตถ์ หรือพระอุระของพระพุทธรูปด้วย แม้รอบเจดีย์ที่สร้างในสถานที่ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมจักร พระเจ้าอโศกมหาราช ท่านก็ได้ให้ช่างสลักรูปสวัสดิกะเอาไว้รอบพระเจดีย์ หากคุณได้ไปที่อินเดีย คุณคงจะได้เห็น
สำหรับความหมายของสวัสดิกะ ในภาษาธรรมท่านหมายถึงอริยสัจ 4 หรืออริยธรรม 4 ก็ได้ แต่ในความหมายแห่งความเชื่อเรื่องมงคล สวัสดิกะเขาหมายถึง ความสวัสดี มีโชค กำัลัง ความสำเร็จ เช่นนี้ฮิตเลอร์จึงนำเอามาใช้เป็นสัญลักษณ์ของตนเอง เพื่อสร้างอำนาจและศรัทธา
ส่วนในเมืองไทยนั้น มีพระที่กล้าใช้สวัสดิกะอยู่แค่ 3 องค์ที่ปรากฎ คือ หลวงพ่อกบวัดถ้ำเขาสาริกา หลวงพ่อโอภาสี และหลวงปู่พุทธะอิสระ ทั้งองค์นี้ ล้วนแต่โดนโจมตีว่าบ้าทั้งนั้น จากพวกคงแก่เรียนในพระพุทธศาสนา
