ปุจฉา : กราบมนัสการหลวงปู่ค่ะ  พระพุทธองค์ทรงกล่าวว่าทางสายกลาง คือมรรคมีองค์แปดหมายความว่าอย่างไรคะ และทำไมจึงกล่าวว่าเป็นหนทางที่นำไปสู่การดับทุกข์  กราบขอบพระคุณค่ะ

วิสัชนา:  มรรค 8 หมายถึง หนทางของบุคคลผู้เดียวที่จะเดินไปสู่ความดับทุกข์ ซึ่งต้องศึกษาปฏิบัติในคุณธรรม 8 อย่างอันได้แก่

1. ทำความเห็นของตนให้ถูกต้องตามความเป็นจริง คือเห็นว่าสัตว์โลกเป็นไปตามกรรม ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว เห็นว่าสรรพสิ่ง สรรพชีวิต สรรพธรรมชาติ มีลักษณะที่เหมือนกันอยู่ 3 อย่างคือ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป สุดท้ายต้องเห็นว่าความเกิดเป็นทุกข์ ความแก่เป็นทุกข์ ความพลัดพรากจากของรักของชอบใจเป็นทุกข์ และความตายเป็นทุกข์ เห็นว่าความทุกข์ทั้งปวงมาจากเหตุคือ อวิชา ตัณหา อุปาทาน นั่นคือความโง่ ความอยาก ความยึดถือ เห็นว่าความดับทุกข์ทั้งปวงนั้นมีอยู่ นั่นคือมรรคมีองค์ 8 เห็นว่าหากปฏิบัติตามมรรคานี้แล้ว ทุกข์ทั้งปวงก็ดับได้สิ้น
2. ดำริที่จะออกจากกามคุณทั้ง 5 มีรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ดำริที่จะไม่พยาบาท และดำริที่จะไม่เบียดเบียน
3. เจรจาชอบ คือ ต้องไม่พูดเท็จ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดเพ้อเจ้อ ไม่พูดคำหยาบ
4. ทำการงานชอบ ได้แก่ ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ ไม่ประพฤติผิดในกาม
5. เลี้ยงชีพชอบ ไม่ประกอบอาชีพที่เบียดเบียนตนและคนอื่น
6. ความเพียรชอบ เพียรละชั่วทางกาย วาจา ใจ เพียรทำดีทั้งทางกาย วาจา จิตใจ เพียรรักษาดีที่มีอยู่แล้ว เพียรให้ความดีนั้น ๆ เจริญขึ้น
7. การตั้งสติไว้ในกาย เวทนา จิต และธรรม
8. ความตั้งมั่นในเรื่องที่ตนทำ คำที่ตนพูด สูตรที่ตนคิดอย่างชนิดที่ไม่เบียดเบียนตนและคนอื่นให้เดือดร้อน และท้ายสุด มีจิตอันตั้งอยู่ในองค์ฌานทั้ง 4

คุณธรรมทั้ง 8 เป็นข้อปฏิบัติสำหรับผู้ที่จะเดินอยู่ในทางอย่างซื่อตรงจริงจัง จึงจะลุถึงความพ้นทุกข์ได้จริง

พุทธะอิสระ