ถาม

นั่งสมาธิแล้วคนอื่นมารบกวนจนทำให้เราสะดุ้ง เช่นนี้จะมีผลเสียอย่างไรบ้าง

ตอบ

สมาธิ คือ การทำให้มีอารมณ์เดียว และเมื่อใดผู้ต้องการสมาธิเกิดสารพัดหลากหลายอารมณ์ เช่นนี้เรียกไม่ได้เลยว่า จะเป็นสมาธิ

แม้สมาธิขั้นต่ำสุดจะต้องผ่านอารมณ์ ๕ อย่าง อย่างใดอย่างหนึ่งหรือบางคนอาจจะมีอารมณ์ครบทั้ง ๕ อย่างเลยก็ตามที

อารมณ์ ๕ อย่างนั้น คือ....

วิตก  คือ การตรึก นึกคิด ในกรรมฐานที่กำลังเจริญ

วิจารณ์  คือ การคิด วิเคราะห์ ใคร่ครวญในอารมณ์ที่กำลังปรากฏ

ปิติ  คือ อารมณ์ความอิ่มอกอิ่มใจที่ห่างไกลจากอารมณ์อกุศลทั้งปวง

สุข  คือ ความพึงพอใจ ปลาบปลื้มใจจนน้ำหูน้ำตาไหล

เอกัคคตา  คือ มีอารมณ์เดียวที่มั่นคงอยู่กับองค์กรรมฐานที่เจริญอยู่

อารมณ์ทั้ง ๕ ดังกล่าวล้วนเป็นฝ่ายกุศล เช่นนี้ สมาธิ จึงเรียกได้อีกอย่าง คือ การมีอารมณ์ตั้งมั่นอยู่แต่ในอารมณ์ที่เน้นฝ่ายกุศลเท่านั้น

เหล่านี้คือการเข้าถึงสมาธิขั้นต่ำที่เรียกว่า ปฐมฌาน ส่วนสมาธิขั้นสูงขึ้นอันได้แก่

ทุติยฌาน  ( ฌานที่ 2 ) ประกอบด้วย  ปิติ สุข เอกัคคตา

ตติยฌาน  ( ฌานที่ 3 ) ประกอบด้วย  สุข เอกัคคตา

จตุตถฌาน ( ฌานที่ 4) ประกอบด้วย  อุเบกขา เอกัคคตา

พอถึงจตุตถฌาน ( ฌานที่ 4) อันมีอารมณ์เดียวแล้วจึงถือว่าเป็นสมาธิที่สมบูรณ์

ส่วนที่ถามมาว่า ขณะทำสมาธิแล้วมีคนรบกวนจนสะดุ้งจะมีผลเสียอย่างไร

ตอบ ก็แค่หงุดหงิดแล้วก็เริ่มต้นใหม่

พุทธะอิสระ

บทความอื่นๆ