สืบเนื่องเรื่องเกิดจากคลับเฮาส์

มีผู้ถามว่า จิตที่พิจารณาธรรม จะมีหลักในการพิจารณาเช่นไร

ตอบ :

คงต้องอธิบายคำว่า ธรรม ให้เข้าใจอย่างถูกต้องกันเสียก่อน หลายคนอาจจะเข้าใจคำว่า ธรรม หมายถึงแต่เฉพาะธรรมในฝ่ายดี ฝ่ายกุศลเพียงอย่างเดียว

แท้จริงแล้วคำว่า ธรรม มีความหมายครอบคลุมไปทั้งหมด ทั้งธรรมฝ่ายดีเรียกว่า กุศลธรรม และธรรมฝ่ายไม่ดีเรียกว่า อกุศลธรรม

ฉะนั้นการพิจารณา ธรรม คำนี้มันต้องหมายถึงธรรมที่เป็นอกุศลที่เกิดแก่จิตอยู่เป็นประจำ และธรรมที่เป็นฝ่ายกุศลที่นาน ๆ จะเกิดขึ้นมาในจิตสักครั้งหนึ่ง

เช่นนี้จึงเรียกว่า จิตพิจารณาในธรรม

ส่วนคำว่า พิจารณา หมายถึง การรู้ชัด แจ่มแจ้งว่า เวลานี้ ขณะนี้ ธรรมฝ่ายใดเกิดขึ้นแก่จิต

ส่วนคำว่า จิต นั้นมีหน้าที่รับอารมณ์ จำอารมณ์ คิดอารมณ์ รู้อารมณ์ เมื่อจิตมีหน้าที่ รับ จำ รู้ คิด ก็ฝึกใช้หน้าที่ของจิตในการเข้าไปพิจารณาธรรม

ทั้งฝ่ายกุศลและอกุศลอย่างเป็นผู้รู้เท่าทัน โดยมีหลักพิจารณาที่พระบรมศาสดาทรงแสดงเอาไว้ว่า

สัพเพ ธัมมา อนัตตาติ แม้ธรรมทั้งหลายก็ไม่มีอยู่จริง

เจริญธรรม

พุทธะอิสระ

บทความอื่นๆ