อธิบายคำว่า จิต หมายถึง ธรรมชาติที่รับอารมณ์ จำอารมณ์ รู้อารมณ์ คิดในอารมณ์ หากไม่มีสติ ไม่ฝึกฝนสั่งสมสติ สติไม่มีกำลังควบคุมหักห้ามจิต
จิตนี้ก็จักรับ จำ รู้ คิด ในสารพัดอารมณ์ซึ่งมีทั้งดีและเลว จนเกิดความทุรนทุราย เร่าร้อน ทุกข์ทรมาน
อธิบายคำว่า โศก หมายถึง ความเหือดแห้ง ความแห้งแล้ง ความขุ่นข้องมัวหมอง
อธิบายคำว่า จิตไม่มีโศก หมายถึง จิตที่มีสติ คอยควบคุมยับยั้งอารมณ์ที่เข้ามาครอบงำ
หรือหมายถึง จิตที่มีสติปัญญาคอยกำกับ เลือกสรร ให้รับ จำ คิด รู้ แต่อารมณ์ในฝ่ายกุศล ละเว้นอารมณ์ที่จำทำให้เกิดอกุศล
หรือหมายถึง จิตที่มีตบะ มีพลัง มีสมาธิ อันตั้งมั่น แข็งแรงจนสงบระงับ ตั้งอยู่ในอารมณ์ญาณ ที่เป็นอุเบกขารมณ์ และเอกัคคตารมณ์ตลอดเวลา จึงไม่มีอารมณ์อื่นใดเข้ามาแทรกได้เลย
หรือหมายถึง จิตที่มีสติปัญญา อันแกร่งกล้า พิจารณารู้ชัดเห็นแจ้งถึงความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่มีอยู่จริง ของสรรพสิ่ง สรรพอารมณ์ทั้งปวง จึงหักห้ามจิตไม่ให้รับอารมณ์ จำอารมณ์ คิดอารมณ์ รู้อารมณ์ ทั้งฝ่ายกุศล และอกุศลทั้งปวง ได้อย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาด
เหล่านี้นี้จึงชื่อว่า ผู้ที่มีจิตอันปราศจากความโศก
อานิสงส์ ของการเป็นผู้มีจิตอันไม่โศกย่อมยังความสุขมาให้
เอตัมมังคะละมุตตะมัง ข้อนี้เป็นมงคลอันสูงสุด
พุทธะอิสระ
Mind without sorrow
July 14, 2021
Mind means nature of receiving emotion, remember emotion, knowing of emotion, and thinking about emotion. If one does not have consciousness or has not practiced one’s mind to increase mindfulness, one’s consciousness will lack power to control and restrain one’s mind.
Consequently, the mind will receive, remember, know of, and think about various good and bad emotions which results in anxiety, distress, and suffering.
Sorrow means desolation and frustration.
Mind without sorrow means conscious mind that keeps prevent any emotions to seize one’s mind.
Or means wise mind that keeps control, selects, and chooses to receive, remember, think, and know of only meritorious emotions, and refrain from any negative emotions.
Or means mind that has tolerance, power, focused concentration until it can be always focused on emotion of even-mindedness and mental one-pointedness that no other emotion can interfere one’s mind.
Or means strong wise mind that can perceive of everything and every emotion’s impermanence, being subject to suffering, and non-self. Therefore, one’s mind can fully prevent itself from receiving, remembering, thinking, and knowing of both positive and negative emotions.
These are qualities of a person whose mind is without sorrow.
Anybody whose mind is without sorry will feel of happiness.
This is the most auspicious factor in one’s life.
Buddha Isara