ธัมมานุปัสสนา สติปัฏฐาน ในอริยมรรคมีองค์แปด ในข้อที่ ๖ สัมมาวายามะ แปลว่า ความเพียรชอบ ความเพียรที่ถูกทาง
ความเพียรชอบ หมายถึง ความพึงพอใจที่จะขวนขวายในสิ่งที่ดีงาม
ความเพียรชอบในวิถีแห่งอริยมรรคนี้ หมายถึง ความพึงพอใจเพียรพยายามระวังรักษาจิตมิให้กระเพื่อม ตามสิ่งเร้าเครื่องล่อทั้งหลาย และเพียรพยายามที่จะระมัดระวังมิให้ อารมณ์ใดๆ มาครอบงำทำให้จิตใจกระเพื่อม
ว่าโดยหน้าที่สัมมาวายามะ คือ
เพียรพยายามระมัดระวังมิให้อกุศลใดๆ เกิดขึ้นในจิต
เพียรพยายามละบาปอกุศลที่เกิดขึ้นแล้ว ให้หมดไป
เพียรพยายามสร้างกุศลให้มากขึ้น
เพียรพยายามรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วให้เจริญยิ่งขึ้น
หากไม่ตั้งมั่นเพียรพยายามระมัดระวังอกุศลไม่ให้เกิดและไม่เพียรพยายามสร้างกุศล ให้เกิดเจริญยิ่งๆ ขึ้นแล้ว สัมมาสติและสัมมาสมาธิจะเกิดขึ้นมิได้เลย
เหตุเพราะ ความระมัดระวังเพียรพยายาม โดยชอบนั้นเป็นการสร้างสติให้ตื่นตัว ตั้งมั่นอยู่อย่างต่อเนื่องนั้นเอง
พุทธะอิสระ