โลกธรรม 8 หมายถึง เรื่องของโลกมีอยู่ประจำกับชีวิตสังคมและโลกของมนุษย์ เป็นความจริงที่ทุกคนต้องประสบด้วยกันทั้งนั้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ไม่ว่าจะชอบหรือไม่ชอบก็ตาม ข้อแตกต่างคือ ใครประสบมาก ประสบน้อย ช้าหรือเร็ว โลกธรรมแบ่งออกเป็น 8 ชนิด จำแนกออกเป็น 2 ฝ่ายควบคู่กันและมีความหมายตรงข้ามกัน คือ
โลกธรรมฝ่ายอิฏฐารมณ์ คือ ฝ่ายที่มนุษย์พอใจมี 4 เรื่อง คือ
1. ได้ลาภ หมายความว่า ได้ผลประโยชน์ ได้ทรัพย์สินเงินทอง ได้บ้านเรือนหรือที่สวน ไร่นา
2. ได้ยศ หมายความว่า ได้รับแต่งตั้งให้มีฐานันดรสูงขึ้น ได้ตำแหน่ง ได้อำนาจเป็นใหญ่เป็นโต
3. ได้รับสรรเสริญ คือ ได้ยิน ได้ฟัง คำสรรเสริญคำชมเชย คำยกยอ
4. ได้สุข คือ ได้ความสบายกาย สบายใจ ได้ความเบิกบาน ร่าเริง ได้ความบันเทิงใจ
โลกธรรมฝ่ายอนิฏฐารมณ์ คือ ฝ่ายที่มนุษย์ไม่พอใจมี 4 เรื่อง คือ
1. เสียลาภ หมายความว่า ลาภที่ได้มาแล้วเสียไป
2. เสื่อมยศ หมายถึง ถูกลดความเป็นใหญ่ ถูกถอดออกจากตำแหน่ง ถูกถอดอำนาจ
3. ถูกนินทา หมายถึง ถูกตำหนิติเตียนว่าไม่ดี มีใครพูดถึง ความไม่ดีของเราในที่ลับหลังเรียกว่าถูกนินทา
4. ตกทุกข์ คือ ได้รับความทุกข์ทรมานกายทรมานใจ
ใครผู้ใดปล่อยให้โลกธรรมเครื่องผูกสัตว์ให้จมปลักอยู่ในวังวนโลกนี้ คงหนีไม่พ้นกับคำว่า กูทุกข์เหลือเกิน
หลังวันเลือกตั้งผ่านพ้นไป มวลคลื่นของอารมณ์ที่สมหวังและผิดหวัง ต่างพากันถาโถมระดมใส่คนในชาติ จนทำให้ผู้คนต้องจมปลักอยู่ในทะเลอารมณ์แห่งความสมหวัง เฟื่องฟู อู้ฟู่ในจิตใจ
ส่วนคนที่ผิดหวังก็ต้องจมปลักอยู่ในวังวนของความผิดหวัง สิ้นหวัง ซึมเศร้า หง่อยเหงา หมดแรง หมดกำลังกาย กำลังใจ
ซึ่งอารมณ์ทั้งหมดนี้ หาได้มีผู้ใดหยิบยื่นยัดใส่ให้เราท่านทั้งหลายไม่ เป็นแต่พวกเรานั่นเองที่ไปหยิบฉวย ไขว่คว้า แสวงหา นำมายัดใส่ให้แก่ตนเองทั้งนั้น
จึงอยากจะเตือนสติให้ท่านทั้งหลาย ผู้กำลังจมปลักอยู่ในทะเลแห่งอารมณ์อยู่ในขณะนี้
ลองหยุดเสพอารมณ์แห่งโลกธรรมแล้วหันมาพิจารณาสัจธรรมความจริงของโลก ที่พระพุทธองค์ท่านอบรมสั่งสอนเอาไว้ว่า
ชาติปิ ทุกขา
- แม้ความเกิดก็เป็นทุกข์
ชะราปิ ทุกขา
- แม้ความแก่ก็เป็นทุกข์
มะระณัมปิ ทุกขัง
- แม้ความตายก็เป็นทุกข์
โสกะปะริเทวะทุกขะโทมะนัสสุปายาสาปิ ทุกขา
- แม้ความโศกความร่ำไรรำพัน ความไม่สบายกาย
ความไม่สบายใจ ความคับแค้นใจก็เป็นทุกข์
อัปปิเยหิ สัมปะโยโค ทุกโข
- ความประสบกับสิ่งไม่เป็นที่รักที่พอใจก็เป็นทุกข์
ปิเยหิ วิปปะโยโค ทุกโข
- ความพลัดพรากจากสิ่งเป็นที่รักที่พอใจก็เป็นทุกข์
ยัมปิจฉัง นะ ละภะติ ตัมปิ ทุกขัง
- มีความปรารถนาสิ่งใด ไม่ได้สิ่งนั้นนั่นก็เป็นทุกข์
ด้วยการพิจารณาความจริงอันประเสริฐนี้ คงจักทำให้ผู้ที่กำลังจมปลักอยู่ในวังวนความยึดมั่นและกองทุกข์ คงจักบรรเทาทุกข์ ซึมเศร้าลงไปได้บ้าง
อย่าไปคิดมาก เดียวก็เช้าแล้ว
ให้ระลึกอยู่ในใจเสมอๆ ว่าโลกนี้
ไม่มีอะไร
ไม่ได้อะไร
ไม่เหลืออะไร
กูตายแน่
คิดให้ได้ มองให้เห็นเช่นนี้ แล้วเราจักเป็นผู้อยู่เหนือทุกข์ทั้งปวง
พุทธะอิสระ
