ถาม :
อายุมากแล้วความเสื่อมเริ่มปรากฏในทุกอย่างที่มี จะมีวิธีใดหยุดยั้งหรือชะลอความเสื่อมเหล่านั้น รวมทั้งสติปัญญา
ตอบ :
ขณะที่อายุของเรายังน้อย ร่างกาย จิตใจ สรรพกำลังทั้งหลายยังเข้มแข็ง พลุ่งพล่าน เราก็ไม่สามารถจะสังเกตเห็นความเสื่อมที่ปรากฏขึ้นได้ จนคิดกันไปว่า เรายังอ่อนวัย เรายังแข็งแรง เรายังสดใส กระฉับกระเฉง
แต่เมื่อคราใดที่อายุขัยเรามากขึ้น วัยของเรา กำลังวังชาเรา สติปัญญาเรา พลังทั้งหลายของเรามันเริ่มถดถอย เริ่มเสื่อม ยิ่งสติปัญญาด้วยแล้วเราก็จะสังเกตเห็นความเสื่อมได้ง่าย (หากไม่หลงงมงายจนเกินไป)
งั้นวิธีที่จะทำให้ความเสื่อมมันน้อยลง ชะลอความเสื่อมได้มากขึ้น ไม่ว่าเราจะอยู่ในวัยไหน จำเป็นจะต้องฝึกศึกษา สั่งสม อบรม ให้เข้าอกเข้าใจถึง
เครื่องมือชะลอความเสื่อม ซึ่งไม่ใช่ยาเสริม ยาโด๊ป หรืออาหารเสริมใดๆ แต่มันคือ ศีล สมาธิ สติ และปัญญา ถ้าจะรวมทานเข้าไปด้วยก็น่าจะสมบูรณ์แบบในเครื่องมือชะลอความเสื่อมนั้น เพราะทุกครั้งการงานที่เราทำ พูด คิด สำหรับคนอายุมาก มันมักจะแสดงข้อบกพร่อง ผิดพลาด ขาดๆ เกินๆ ไม่สมบูรณ์อยู่เสมอๆ แม้เราจะระวังมากเพียงใด สุดท้ายก็เกิดความผิดพลาดอยู่ดี นั้นเป็นเพราะเราไม่ได้ศึกษา สั่งสม อบรม เรียนรู้ ทาน ศีล สมาธิ สติปัญญา มาแต่กาลก่อนจนถึงปัจจุบัน
ฉะนั้น เครื่องไม้เครื่องมือในการชะลอความเสื่อม ความบกพร่อง ไม่ถูกต้อง และผิดพลาด คือ ทาน ศีล สมาธิ สติปัญญา
ฝึกให้เยอะ ทำให้มาก ยิ่งแก่ยิ่งต้องทำเยอะขึ้น ยิ่งอายุขัยมากขึ้นยิ่งต้องทำทุกเวลา
แล้ววิธีละ ถ้าจะถาม
ก็ไม่มีอะไรมาก ง่ายมากๆ พยายามประคับประคองกายจิต ให้ตั้งมั่นอยู่ในการงานที่เราทำ พูด คิด ให้ตั้งมั่น ชัดเจน แจ่มชัด ระลึกรู้ ตรวจสอบ พิสูจน์ได้ทุกครั้ง ทุกกิจกรรมที่ทำ ทุกคำที่พูด (การงานมีทั้งภายนอกและการงานภายใน)
แม้จะผ่านพ้นไป ไม่ว่าจะนานหรือเร็วปานใด เราก็สามารถระลึกรู้ ตรวจสอบได้เสมอ
กระบวนการฝึก ศีล สมาธิ สติปัญญา เป็นความจำเป็นในทุกกิจกรรมการงานที่ทำ พูด คิด ทำให้ตั้งมั่นชัดเจน ไม่วอกแวก ไม่กลับกลอก ไม่สับส่าย ไม่ฟุ้งซ่าน
ภาระกรรมและหน้าที่การงานเหล่านั้น ก็จะถูกตรงต่อเป้าประสงค์อย่างไม่ผิดพลาด
เจริญธรรม
พุทธะอิสระ